Wszystko ma swój początek, w tym także programy i systemy CAD/CAM/CAE. Swoją przygodą z komputerami rozpocząłem chyba w 7 klasie szkoły podstawowej (1987/88) z mikrokomputerem ATARI 800 XL, magnetofonem ATARI 1010 (chyba) i stacją dyskietek 5 i 1/4″ ATARI 1050. Z perspektywy czasu szkoda, że jeszcze w technikum je odsprzedałem. Wówczas pojawił się na biurku poleasingowy (używany w banku) oryginalny IBM AT z zielonym monochromatycznym monitorem z poświatą. Widać było na ekranie wypalone miejsca po bankowej aplikacji. Windows, nic z tego, jako system używałem DOS (Disc Operating System). Oczywiście pierwsze gry ale i zastosowanie użytkowe. W sprawozdaniach z pracowni pomiarów elektrycznych i elektronicznych (nieistniejące już Technikum Elektryczne Nr 1 w Warszawie przy ul. Sołtyka 1) wprowadziłem wykresy wydrukowane z programu dedykowanego do wykresów. Potem pierwsze działania w arkuszu kalkulacyjnym Lotus 1-2-3. Do pracy dyplomowej na koniec technikum wykorzystaliśmy jakiś program do projektowania płytek elektronicznych i dzięki temu nasza płytka drukowana jakoś wyglądała. Na studiach (kierunek Mechnika i Budowa Maszyn na Wydziale Mechanicznym Technologicznym i Automatyzacji, obecnie Wydział Inżynierii Produkcji) moim pierwszym oprogramowaniem CAD była AutoCAD 12 firmy Autodesk, jeszcze w wersji pod DOS, w którym ważną role odgrywały komendy pisane. W innym zakładzie instytutu, w ramach którego miałem główne zajęcia, Zakładzie Obróbek Erozyjnych i Wykańczających wdrażano UNIGRAPHICS.

Historia oprogramowania NX, znanego wcześniej pod nazwą UNIGRAPHICS, sięga znacznie dalej niż moje własne początki przygody z informatyką bo aż początku lat sześćdziesiątych XX wieku. „The UNIGRAPHICS & NX Virtual Museum” to inicjatywa stworzenia wirtualnego muzeum o innej, właśnie historycznej stronie NX, gdzie gromadzone są wirtualne artefakty dotyczące tego oprogramowania. Autorem tego pomysłu jest firma CAMdivision – największy dystrybutor oprogramowania NX w Polsce.

Zapraszamy Państwa do współtworzenia „The UNIGRAPHICS & NX Virtual Museum”. Przejrzyjcie dyski, biblioteczki, skrzynie, strychy i piwnice, może znajdziecie stare ulotki, czasopisma, książki, CD, zdjęcia czy prace dyplomowe w których jest mowa o UNIGRAPHICS (NX). Osobiście uważam, że to bardzo ciekawa inicjatywa i sam niejako popatrzyłem i mam jeszcze swoje stare projekty wykonywanie w AutoCAD 12 pod DOS w ramach zajęć na uczelni. Co ciekawe pamiętam wzajemne wspieranie się w ich realizacji. Dwa tygodnie temu przy okazji porządkowania pewnego regału natknąłem się na jeden z oryginalnych egzemplarzy mojej pracy magisterskiej – Projekt wiertłogwintownika. Podówczas pracowałem, ponownie w już nie istniejącej firmie, o długich tradycjach F.W.P. VIS S.A. jako konstruktor narzędzi skrawających. Zdjęcia jeszcze wklejane na kartki, a nie drukowane, rysunki wykonane w AutoCADzie, choć pracując w F.W.P. VIS S.A. niejednokrotnie pracowałem na dokumentacji konstrukcyjnej sporządzonej ręcznie.

Ważne linki projektu The UNIGRAPHICS & NX Virtual Museum: Facebook, LinkedIn, Twitter, YouTube.

UNIGRAPHICS & NX. Historia – lata 60-te i 70-te XX wieku

W 1963 John Wright (ilustracja 1) wraz z współpracownikami zakłada własną firmę United Computing w Torrance (Kalifornia, około 30 km od Los Angeles.), która jak wiele podobnych mieści się w skromnych pomieszczeniach, dwóch pokojach nad zakładem fryzjerskim.

Ilustracja 1. John Wright – założyciel United Computing.

W 1969 firma United Computing pod wodzą Johna Wrighta wprowadza swój pierwszy produkt pod nazwą UNIAPT, minikomputer opartym o APT (Automatic Programmed Tool).  UNIAPT był jednym z pierwszych produktów z rodziny CAM (ang. Computer Aided Manufacturing), który został kupiony przez zewnętrznego użytkownika. Do tej pory firmy zamawiały pogramy NC na zewnątrz np. w McAuto (McDonnell Douglas Automation, część McDonnell Douglas Corp) lub w UCC (University Computing Corporation). APT to język programowania stosowany obliczenia przebiegu ścieżek narzędzia, które poddawane są post-processing’owi, a następnie drukowane na taśmie perforowanej (ilustracja 2). Taśma taka jest odczytywana przez sterowanie NC maszyny (frezarki), na której program steruje ruchem narzędzia (freza) tworząc w ten sposób część opisaną językiem APT.

Ilustracja 2. Taśma perforowana z zapisem programu.

W 1971 roku United Computing przenosi biuro do „22500 Avalon Boulevard, in Carson, CA” (ilustracja 3). W budynku tym wcześniej mieściła się poczta, a więc od czasu do czasu ktoś pełen nadziei przychodził z pytaniem o możliwość nadania listu lub zakupu znaczna pocztowego.

Ilustracja 3. Siedziba United Computing w budynku byłej poczty.

W lipcu 1973 roku United kupiło kod ADAM (Automated Drafting And Machining) od MCS (Manufacturing and Consulting Services). Pat Hanratty, właściciel MCS, pracował nad kodem ADAM od października 1971. W odróżnieniu od podobnych systemów jakie już opracował m.in. dla GM, GE i Douglas Aircraft ADAM różnił się od nich tym że został napisany w języku programowania Fortran i składał się z około 600 podprogramów.

We wrześniu 1973 roku program ADAM zostało przeniesiony na General Automation SPC-16 (wczesny 16 bitowy minikomputer – ilustracja 4) z wyświetlaczem Tektronix, z interfejsem użytkownika i menu. Nadano mu nazwę UNI-GRAPHICS. Użytkownik miał możliwość podstawowego modelowania i rysowanie w 2D, w tym do dyspozycji miał technologią warstw. UNI-GRAPHICS obsługiwał wówczas aż 14 warstw.

Ilustracja 4. Ulotka reklamująca UNI-GRAPHICS.

UNI-GRAPHICS został po raz pierwszy publicznie zaprezentowany w październiku 1973 roku na targach SME CAD/CAM II show w Detroit, ówczesnej kolebce amerykańskiego przemysłu samochodowego.

Ciekawostka: ze wszystkich głównych systemów CAD prezentowanych na tamtej wystawie w 1973 roku (Applicon, Autotrol, Calma, Computervision i UNI-GRAPHICS) tylko UNIGRAPHICS jest nadal sprzedawany.

Sierpień 1974 UNI-GRAPHICS został zaimplementowany na jednostce General Automation SPC-16/65 jako system „multi-user”. Jednocześnie mogło na nim pracować dwóch użytkowników. SPC-16 pokazany na ilustracji 4 to SPC-16 to jednostka, która obsługiwał tylko pojedynczego użytkownika. Po lewej stronie stoi ciekawe urządzenie, przypominające dalekopis, na którym operator wprowadzał polecenia uruchamiania systemu i na którym drukowano również komunikaty o błędach. W tym samym miesiącu UNI-GRAPHICS przemianowano na UNIGRAPHICS usuwając łącznik.

We wrześniu 1974 roku United Computing sprzedało swój pierwszy system UNIGRAPHICS. Jednak dyskusja kto był pierwszym klientem nadal jest otwarta. Teoretycznie pierwsze zamówienie  zostało złożone przez Los Alamos National Laboratories w Nowym Meksyku, ale z powodu problemów z dostawą sprzętu (wyświetlacz i ploter) wysyłkę zrealizowano dopiero w styczniu 1975 roku. Rzeczywiste pierwsze wdrożenie, instalacja i uruchomienie, miało miejsce w ALCOA w Lafayette.

Kwiecień 1976 roku to miesiąc stanowiący jeden z tych charakterystycznych wydarzeń na linii czasu rozwoju systemu UNIGRAPHICS. McDonnell Douglas przejmuje United Computing, twórcę systemu UNIGRAPHICS. W tamtych czasach firma McDonnell Douglas była największym amerykańskim koncernem lotniczym. Z linii produkcyjnych tej firmy schodziły takie samoloty jak m.in. F-15 Eagle (1974) F/A-18 Hornet (1978) czy helikopter szturmowy AH-64 Apache (1984). Dwadzieścia jeden lat później McDonnell Douglas została przejęta przez Boeing Company. Zanim to jednak nastąpiło w 1977 roku w systemie UNIGRAPHICS opracowano model statku kosmicznego z kultowego serialu Star Trek – U.S.S. Constitution (ilustracja 5).

Ilustracja 5. Rysunek Star Trek w UNIGRAPHICS (1977).

Przedstawiony na ilustracji 5 widok modelu statku U.S.S. Constitution z filmu Star Trek opracowano w ówczesnej wersji UNIGRAPHICS w Los Alamos National Laboratories w Nowym Meksyku. Przez lata ten model był używany przez dział rozwoju systemu UNIGRAPHICS do testowania m.in. szybkości odświeżania sprzętu oraz obsługi wydruku na ploterach.

W kwietniu 1978 dokonano przepisania kodu źródłowego UNIGRAPHICS całkowicie na nowo. System otrzymał oznaczenie wersji R1 od „Restructured” – UNIGRAPHICS R1. W nowej wersji wprowadzono m.in. takie usprawnienia jak: 256 Layers; Chain Selection; Generic Point Subfunction Spline Under Tension; Special Functions Available at Any Time. Kolejne wersji R2 i R3 ukazały się odpowiednio w lipcu 1978 roku oraz październiku 1978. Wersja UNIGRAPHICS R2 została wzbogacona o zrestrukturyzowany język GRIP, z którego korzystano m.in. w Zakładzie Obróbek Wykańczających i Erozyjnych (obecnie Instytutu Technik Wytwarzania PW). Wersja R3 zawierała usprawniania w zakresie edycji wymiarów i elementów rysunkowych, a także dodano opcje przenoszenia/kopiowania warstw.

Na filmie z 1978 roku można zobaczyć ówczesne możliwości systemu UNIGRAPHICS. Od tamtego czasu minęły niemal dwa pokolenia, a postęp jakiego doświadczamy w zakresie informatycznym jest niesłychany. Tym bardziej warto spojrzeć na historię. Dziś coraz częściej pojawia się pytanie, czy posiadamy osobowe zasoby zdolne do stworzenia tego typu systemy od podstaw…

To tyle o historii UNIGRAPHICS & NX w tej części. Zapraszamy Państwa do współtworzenia wirtualnego muzeum UNIGRAPHICS. Przejrzyjcie dyski, biblioteczki, skrzynie, strychy i piwnice, może znajdziecie coś cennego… O historii UNIGRAPHICS w latach 80-tych XX wieku w następnym odcinku już na rysunekkonstrukcyjny.pl.

Artykuł powstał we współpracy: Krzysztofa Augustyna (CAMdivision) i Radosława Morka.

Ważne linki projektu The UNIGRAPHICS & NX Virtual Museum: Facebook, LinkedIn, Twitter, YouTube.